Sveti Vasilije Tvrdoški i Ostroški (1610 -1671) je episkop zahumski i pravoslavni svetitelj.

Rođen je kao Stojan Jovanović u selu Mrkonjići, nadomak Trebinja u Hercegovini od majke Ane-Anastasije i oca Petra Jovanovića. U strahu od danka u krvi, roditelji su Stojana već u dvanaestoj godini poslali u manastir Zavalu, gdje je njegov stric Serafim bio iguman.

Posle nekoliko godina, Stojan prelazi u trebinjski manastir Tvrdoš, gdje prima monaški postrig i sveštenički čin, postavši paroh popovopoljski.

Pogoršanje prilika u manastiru uslijed tuđinskih pritisaka, kao i želja za dubljim podvigom odvode ga kao arhimandrita u Pećku Patrijaršiju, te dalje na Svetu Goru, a zatim u Vlašku i Rusiju.

Godine 1638. arhimandrit Vasilije je hirotonisan u Peći za mitropolita Zahumskog. Njegov život bio je u stalnoj opasnosti od Turaka i unijata. Bio je svrgavan sa mitropolitskog prestola u Trebinju od strane lažnog episkopa unijate Savatija.

Izlagan je raznim bahatostima plemenskih knezova i vođa.

Kada su Turci razorili Tvrdoš, Vasilije se preselio u manastir Ostrog gdje je nastavio svoj strogi podvižnički život.

Upokojio se 1671. godine. Njegove mošti čuvaju se u manastiru Ostrog u  Danilovgradu. U njihovu moć iscjeljenja i utjehe vjeruju podjednako i hrišćani kao i ostale vjeroispovjesti. Sveti Vasilije Tvrdoški i Ostroški praznuje se 12. maja po gregorijanskom kalendaru (29. aprila, po julijanskom).

U selu Mrkonjići u Popovu Polju, nalazi se hram posvećen Svetom Vasiliju, podignut na temeljima njegove rodne kuće. U neposrednoj blizini se nalazi i hram Svetog Nikolaja u kome je svetitelj kršten, pored koga je groblje u kome počiva i Sveta Ana, majka Svetog Vasilija.

Manastir Zavala nalazi se na rubu Popovog polja, 50 kilometara zapadno od Trebinja.

Prema tradiciji postanak crkve Vavedenja Presvete Bogorodice vezuje se za prvog hrišćanskog cara Konstantina.

Manastir je poznat po tome što je u njemu iskušenik bio Sveti Vasilije.

Manastir Tvrdoš je sagrađen na temeljima crkve cara Konstantina iz IV vijeka, na desnoj obali rijeke Trebišnjice, 5 kilometara zapadno od Trebinja.

U njemu je sveti Vasilije primio monaški postrig i sveštenički čin pa se svetitelj naziva i „Tvrdoškim i Ostroškim “.

Manastir Ostrog koji se nalazi u selu Vrela, opština Danilovgrad –Crna Gora, izgradio je Sveti  Vasilije u XVII vijeku na mjestu planinskih isposnica u kojima je podvizavao Sveti Isajia od Onogošta koji je u Ostroškim liticama u  Bjelopavlićima, već bio izgradio pećinsku crkvicu Vavedenja presvete Bogorodice.

Manastir Ostrog je najpozanatije hrišćansko svetilište na Balkanu. Posjećuju ga hodočasnici svih vjera iz cijelog svijeta jer se vjeruje da su mošti Svetog Vasilija čudotvorne.